Majsurski tygrys u brytyjskiej szyi

Tygrys naturalnej wielkości atakujący mężczyznę. W tej nieco makabrycznej rzeźbie kryje się niespodzianka: kiedy zakręci się korbą, ręka człowieka porusza się w górę i w dół, słychać jego płacz oraz pomruki tygrysa.

To jeden z najciekawszych eksponatów londyńskiego Muzeum Wiktorii i Alberta. Wykonany został około 1793 roku na zamówienie sułtana Tipu, władcy królestwa Majsur (Mysore) w granicach dzisiejszego stanu Karnaka w Indiach. Inspiracją do powstania osobliwej zabawki była śmierć młodego Anglika w Zatoce Bengalskiej w 1792 roku. Zagryziony przez tygrysa Hugh Munro był synem jednego z generałów Kompanii Wschodnioindyjskiej, sir Hectora Munro. Jego śmierć sułtan Majsur uznał za boską karę wobec brytyjskich najeźdźców. Z tej okazji zlecił wykonanie mechanicznej zabawki przedstawiającej tygrysa ludożercę i jego ofiarę.

Rzeźbiona i malowana obudowa z drewna kryje w sobie mechanizm, który pozwala poruszać ręką człowieka oraz wydaje dźwięki: płacz ofiary oraz groźne pomruki tygrysa. Dodatkowo, pod klapą na boku tygrysa znajduje się 18-klawiszowa klawiatura małych organów piszczałkowych. Drewniany tygrys zabójca miał symbolizować siłę i nieustępliwość władcy Majsur, zaś płacząca ofiara przedstawiać pokonane przez niego Imperium Brytyjskie.

Tipu, znany jako Tygrys Majsur (1750-1799), rządził  królestwem Majsur, od 1782 do końca życia. Był władcą wykształconym, poliglotą, miłośnikiem wiedzy, zdolnym politykiem i wojskowym. Uważano go też za dobrego poetę i znakomitego językoznawcę. Jego biblioteka liczyła ponad 2000 woluminów, w najróżniejszych językach.

Anglicy, którzy dążyli do opanowania całego półwyspu indyjskiego, mieli z nim poważne problemy. Razem z ojcem Tipu pokonał wojska brytyjskie w drugiej wojnie majsurskiej i wynegocjował z nimi traktat. Potem w obronie przed Brytyjczykami nawiązał szereg sojuszy militarnych, m.in. z Francją, Emiratem Afganistanu i Sułtanatem Tureckim. Po wycofaniu się z sojuszu Francuzów został pokonany w trzeciej i w czwartej wojnie przez połączone siły Wielkiej Brytanii i sąsiadów Mysore. Zginął podczas obrony swojej stolicy, Śrirangapatna 4 maja 1799. Został pochowany we wspaniałym mauzoleum, które zbudował dla swego ojca i jego małżonki Fatimy Begum.

Anglicy po upadku Majsur rozebrali wszystkie forty i obiekty militarnych Królestwa. Na szczęście w stanie nienaruszonym pozostawili wspaniałe pałace i założone wokół nich ogrody. Niezwykłą zabawkę sułtana znaleźli w jego letniej rezydencji i zabrali ją do Londynu. Po raz pierwszy "Tygrys Tipu" został pokazany publiczności w 1808 roku w londyńskim budynku Indii Wschodnich. Potem przeniesiono go do biura Kompanii Wschodnioindyjskiej, aż w roku 1880 trafił do Muzeum Wiktorii i Alberta.